Havalı Fren Sistemi

Havalı fren sistemi

Motordan aldığı güçle çalışan hava kompresörünün yardımıyla, fren pedalına basılarak iletilen basınçla birlikte; bu basınçlı havayı mekanik güce dönüştürerek durmayı gerçekleştiren Fren Sistemlerine havalı fren sistemi denir. Fren pedalına uygulanan kuvvetin Otobüs, Kamyon, Tır gibi ağır vasıtalarda araç tekerlerine aktarmak mümkün olmadığı için hava araç tekerine kadar gider ve kampana ya da fren diskine etki etmeden önce pnömatik güçle mekanik hareket oluşturur.

Sistemin elemanları

Hava Kompresörü

Motordan aldığı güçle sisteme gerekli olan havayı sağlayan aygıttır. Fren Pedalına basılmasıyla havayı sisteme aktarır.

Fren Pedalı Valfi

Fren olayını başlatan pedaldan aldığı emiri sisteme aktaran ve genelde pedalla tümleşik vaziyette konumlanmış valftir. Havalı fren sistemlerinde genel olarak fren pedal valflerinin çalışma prensibi sürücünün pedala basması ile elde edilen basıncı pnömatik bir enerjiye çevirerek lastiklere aktarmasıdır.

Tahliye (Release) Valfi

Ayarlayıcı valf yani Regülatör valf de denilen, sistemde frenleme işleminden sonra fren borularında kalan havayı tahliye etmeye yarayan valftir. Son yıllarda bu valf kurutma işlemini de kendi bünyesine katan, sistemdeki havayı kurutarak sistemin ömrünü uzatan hava kurutucu valfine entegre edilmiştir. Son teknolojik sistemlerde bu ürün kurutucu filtre - tahliye ve dağıtıcı örevlerini bir arada gören "Dağıtıcı entegreli kurutucu tahliye valfi (Air processing unit)"nin bir parçası olmuştur.

Dağıtıcı Valf

Fren Pedalından alığı emir ile kompresörden gelen havayı lastiklere ihtiyaca uygun hava basıncı dağıtmaya yarayan valftir. Hava sağlama girişinden girer ve iletim deliklerinden ilgili barlarla çıkar. Son teknolojilerde bu aparat Tahliye Valfinin üzerine Kurutucu Valf ile birlikte (Air Processing Unit) entegre edilmiştir.

El Fren Valfi

El freni genel fren sisteminden bağımsız olarak havayı doğrudan lastiğe ulaştırarak freni sağlar. Ancak yine hava ile çalışmaktadır.

Dorse Kontrol Valfi

TIR larda yani dorse veya treyleri çekme görevi gören araçlarda; arkada bağlı alan dorsenin fren sistemine komut gönderen valftir.

Role Valfi

Fren sistemindeki hava hattında meydana gelen basınç değer uyumsuzluklarını giderme vazifesi gören valflere denir. Bu valfler şartlara göre havanın basıncını artırır, azaltır yada dağıtır. Röle görevini gerçekleştirir.

Körükler ve İmdatlı Körükler

Hava kompresöründen gelen basınçlı havanın mekanik güce çevrilerek fren disk ya da kampanasına etki etmesini sağlayan mekanizmalardır. Mantık olarak birbirine pistonla bağlı iki hava odacığından oluşur. Odacağın birine dolan hava basınçla pistonu iter ve diğer odacığa bağlı mil hareket geçerek dikey hareketi yataya dönüştürerek balatayı genleştirir. Balata; disk ya da kampanaya sürter ve fren işlemi gerçekleşir.

Yük Ayar Valfleri

Araç üzerindeki toplam yükün sağ ve sol yanındaki ağırlıklarını dikkate alarakhangi tekere ne kadar hava bırakılmasını karar verip devrilmeleri engeller. Aracın şasesine takılı bir alet sayesinde aracı kullanandan bağımsız olarak çalışır.

31.08.2018